ह्या पोस्ट मध्ये तुम्हाला शिवलीलामृत अध्याय बारावा | Shivlilamrut Adhyay 12 हा online वाचायला मिळेल.
Shivlilamrut Adhyay 12 | शिवलीलामृत अध्याय बारावा
॥ श्री गणेशाय नमः ॥
ब्राह्मण क्षत्रिय वैश्य शूद्रवर्ण । ब्रह्मचारी गृहस्थ वानप्रस्थ पूर्ण ।
स्त्री बाल वृद्ध तरुण । सर्वी शिवकीर्तन करावे ॥ १ ॥
शिवस्मरण नावडे अणुमात्र । तो अंत्यजाहूनि अपवित्र ।
तो लेइला वस्त्र अलंकार । जेवी प्रेत शृंगारिले ॥ २ ॥
तेणे भक्षिले जे अन्न । जैसे पशु भक्षिती यथेष्ट तृण ।
जैसे मयूराअंगी नयन । तैसेच नेत्र तयाचे ॥ ३ ॥
वल्मीकछिद्रवत कर्ण । द्रुमशाखावत हस्त चरण ।
त्याची जननी व्यर्थ जाण । विऊनि वांझ जाहली ॥ ४ ॥
जो शिवभजनावीण । तो जावो समुद्रात बुडोन ।
अथवा भस्म करो वडवाग्न । का सर्प डेखो तयासी ॥ ५ ॥
तरी श्रवणी धरावी आवडी । जैसी पिपीलिका गुळासी न सोडी ।
अर्ध तुटे परी न काढी । मुख तेथूनि सर्वदा ॥ ६ ॥
की चुकला बहुत दिवस सुत । तेवढाच पोटी प्रीतिवंत ।
त्याची शुभवार्ता ऐकता अकस्मात । धावती मातापिता जेवी ॥ ७ ॥
अमृताहूनि वाड । गोष्टी लागती कर्णास गोड ।
तैसे कथाश्रवणी ज्यांचे न पुरे कोड । सर्व टाकोनि जाईजे ॥ ८ ॥
गावास गेला प्राणनाथ । प्रिय पतिव्रता वाट पहात ।
तो पत्र आले अकस्मात धावे श्रवण करावया ॥ ९ ॥
निर्धनासि सापडे धन । की जन्मांधासी आले नयन ।
की तृषेने जाता प्राण । जीवन शीतळ मिळाले ॥ १० ॥
ऐसे ऐकावया कथा पुराण । धावावे सर्व काम टाकून ।
चिंता निद्रा दूर करून । श्रवणी सादर बैसावे ॥ ११ ॥
वक्ता पंडित चातुर्यखाणी । नमावा तो सद्गुरू म्हणोनि ।
की हा शंकरचि मानूनी । धरिजे पूजनी आदर ॥ १२ ॥
सुरभीच्या स्तनांतूनि अवधारा । सुटती जैशा सुधारसधारा ।
तैसा वक्ता वदता शिवचरित्रा । कर्णद्वारे प्राशिजे ॥ १३ ॥
वक्ता श्रेष्ठ मानावा अत्यंत । न पुसावे भलते पाखंड मत ।
नसते कुतर्क घेवोनि चित्त । न शिणवावे सर्वथा ॥ १४ ॥
न कळे तरी पुसावे आदरे । सांगेल ते श्रवण करावे सादरे ।
उगेच छळिता पामरे । तरी ते पिशाचजन्म पावती ॥ १५ ॥
वक्त्यासी छळिती अवधारा । तरी दोष घडे त्या नरा ।
पुराणिकावेगळे नमस्कारा । न करावे सभेत कोणासी ॥ १६ ॥
मध्येच टाकून कथाश्रवण । उगाच गर्ने जाय उठोन ।
तरी तो अल्पायुषी जाण । संसारी आपदा बहु भोगी ॥ १७ ॥
कुटिल खळ पापी धूर्त । तो मुख्य श्रोता न करावा यथार्थ ।
दुग्ध पिता सर्वांगी पुष्ट होत । परी नवज्वरिता विषवत ते ॥ १८ ॥
तैसा श्रवणी बैसोन । कुतर्क घेवोन करी कथाखंडन ।
त्याचे व्यर्थ गेले श्रवण । नरकासी कारण पुढे केले ॥ १९ ॥
कथेत न बोलावे इतर । मन करावे एकाग्र ।
कथेची फलश्रुती साचार । तरीच पावती बैसता ॥ २० ॥
वस्त्रे अलंकार दक्षिणासहित । वक्ता पूजावा प्रीती अत्यंत ।
धन देता कोश बहुत । भरे आपुला निर्धारे ॥ २१ ॥
रत्ने देता बहुत । नेत्र होती प्रकाशवंत ।
अलंकारे प्रतिष्ठा अत्यंत । श्रोतयांची वाढतसे ॥ २२ ॥
एवं पूजिता षोडशोपचार । तेणे तुष्टमान होय उमावर ।
जे जे पदार्थ अर्पावे साचार । त्यांचे कोटिगुणे प्राप्त होती ॥ २३ ॥
त्यासी कदा नाही दरिद्र । शेवटी स्वपदा नेईल भालचंद्र ।
कथेसी येता पाऊले टाकी निर्धार । पापसंहार पदोपदी ॥ २४ ॥
मस्तकी उष्णीष घालूनि ऐकती । तरी जन्मांतरी बाळपक्षी होती ।
म्हणाल उष्णीष काढिता न ये सभेप्रती । तरी मुख्य पल्लव सोडावा ॥ २५ ॥
जे विडा घेवोनि ऐकती । तरी यमकिंकर त्यांसी जाचिती ।
नाना यातना भोगविती । मूळ व्यासवचन प्रमाण हे ॥ २६ ॥
एक बैसती उगेच श्रवणी । निद्रा मोडावी बहुत प्रकारेकरूनी ।
अंतर सद्गद नेत्री यावे पाणी । मग निद्रा कैची स्पल ॥ २७ ॥
वरी जीवन काय व्यर्थ लावून । जैसे एकांती द्रव्य आपुले पूर्ण ।
तेथे घडता जागरण । निद्रा न ये प्राणियां ॥ २८ ॥
निद्रा लागली दारुण । तरी उभे ठाकावे कर जोडून ।
निद्रा न ये तो उपाय करून । मुख्य श्रवण करावे ॥ २९ ॥
वक्त्याहूनि उंच आसन तत्त्वता । तेथे न बैसावे धरूनि अहंता ।
हे न मानिती ते काग तत्त्वता । जगपुरीष भक्षिती ॥ ३० ॥
जे बैसती वीरासन घालून । ते होती वृक्ष अर्जुन ।
पाय पसरिती त्यांस सूर्यनंदन । शुष्ककाष्ठे झोडी बळे ॥ ३१ ॥
जे सांगताही न ऐकती । बळेच जेठा घालून बैसती ।
त्यांसी यमदूत बांधोनि नेती । नेऊन टाकिती नरककुंडी ॥ ३२ ॥
जो श्रवणी निजे दाटून । तो उपजे अजगर होऊन ।
बैसे नमस्कार केलिया वाचून । वंशवृक्ष होय तो ॥ ३३ ॥
कथेत बोले भलत्या गोष्टी । तो मंडूक होय सदा वटवटी ।
हर्षे टाळिया न वाजवी हट्टी । हो कष्टी संसारी ॥ ३४ ॥
जे शिवकीर्तन हेळसती । ते शतजन्मी सारमेय होती ।
दुरुत्तरे बोलती निश्चिती । जन्मा येती सरड्याच्या ॥ ३५ ॥
जे श्रवणी न होती सादर । ते अन्य जन्मी होती सूकर ।
जे उच्छेदिती शिवचरित्र । ते वृकयोनी पावती ॥ ३६ ॥
वक्त्यासी देता आसन । शिवसन्निध बैसे जावोन ।
वस्त्रे देता अन्न । प्राप्त होय तयाते ॥ ३७ ॥
करिता कथापुराण श्रवण । भक्ति वैराग्य ये आंगी पूर्ण ।
यदर्थी कथा सुगम जाण । जेणे अनुताप उपजे मनी ॥ ३८ ॥
दक्षिणेकडे ग्राम एक अमंगळ । त्याचे नाव मुळीच बाष्कळ ।
सर्वधर्मविवर्जित केवळ । स्त्रीपुरुष जारकर्मी ॥ ३९ ॥
धर्म नाहीच अणुमात्र । अनाचारी परमं अपवित्र ।
जपतप विवर्जित अग्निहोत्र । वेदशास्त्र कैचे तेथे ॥ ४० ॥
वेद आणि शास्त्र । हे विप्राचे उभय नेत्र ।
एक नाही तरी साचार । एकाक्ष तयासी बोलिजे ॥ ४१ ॥
वेदशास्त्र उभयहीन । तो केवळ अंधचि जाण ।
असो त्या नगरीचे लोक संपूर्ण । सर्व लक्षणी अपवित्र ॥ ४२ ॥
तस्कर चाहाड आणि जार । मद्यपी मार्गघ्न दुराचार ।
मातापितयांचा द्रोह करणार । एवं सर्वदोषयुक्त जे ॥ ४३ ॥
त्या ग्रामीचा एक विप्र । नाम तयाचे विदुर ।
वेश्येसी रत अहोरात्र । कामकर्दमी लोळत ॥ ४४ ॥
त्याची स्त्री बहुला नाम । तीही जारिणी अपवित्र परम ।
एके जारासी असता सकाम । भ्रतारे जपोनि धरियेली ॥ ४५ ॥
जार पळाला सत्वर । तीस भ्रतारे दिधला मार ।
यथेष्ट लत्तामुष्टिप्रहार । देता बोले काय ते ॥ ४६ ॥
म्हणे तू झालासी जार । मीही तेचि करिते निरंतर ।
मग बोले तो विप्र विदुर । तुवा द्रव्य अपार मेळविले ॥ ४७ ॥
ते द्रव्य दे मजलागून । मी देईन वारांगनेसी नेऊन ।
ती म्हणे मी देऊ कोठून । ऐकता मारी पुढती तो ॥ ४८ ॥
मग तिचे अलंकार हिरोनि घेत । घरची सर्व संपत्ति नेत ।
ते वारांगनेंसी देत । तेही समर्षी जाराते ॥ ४९ ॥
ऐसी दोघेही पापे आचरत । तो विदुर विप्र पावला मृत्य ।
यमदूती नेला मारीत । बहुत जाचिती तयाते ॥ ५० ॥
कुंभीपाकादि परम दु:ख । भोगूनिया तो शतमूर्ख ।
मग विंध्याचळाच्या दरीत देख । भयानक पिशाच जाहला ॥ ५१ ॥
आळेपिळे आंगासी देत । हिंडे क्षुधातृषापीडित ।
रक्तवर्ण आंग त्याचे समस्त । जेवी शेंदूर चर्चिला ॥ ५२ ॥
वृक्षासी घेत टांगून । सवेचि कि देत फिरे वन ।
रक्तपिती भरोन । सर्वांग त्याचे नासले ॥ ५३ ॥
कंटकवन परम दुर्धर । न मिळे कदा फळमूळआहार ।
आपुल्या पापाचे भाग समग्र । भोगी विदुर विप्र तो ॥ ५४ ॥
इकडे बहुला धवरहित । एक होता तियेसी सुत ।
तो कोणापासोनि झाला त्वरित । ते स्मरण नाही तियेसी ॥ ५५ ॥
तव आले शिवरात्रिपर्व । गोकर्णयात्रेस चालिले सर्व ।
नाना वाद्ये वाजती अभिनव । ध्वजा पताका मिरवती ॥ ५६ ॥
शिवनामे गर्जती दास । वारंवार करिती घोष ।
कैचा उरेल पापलेश । सर्वदा निर्दोष सर्व जन ॥ ५७ ॥
त्यांच्या संगती बहुला निघत । सवे घेवोनि धाकटा सुत ।
गोकर्णक्षेत्र देखिले पुण्यवंत । झाले पुनीत सर्व जन ॥ ५८ ॥
बहुलेने स्नान करून । घेतले महाबळेश्वराचे दर्शन ।
पुराणश्रवणी बैसली येऊन । तो निरूपण निघाले ॥ ५९ ॥
जी वनिता जारीण । तीस यमदूत नेती धरोन ।
लोहपरिघ तप्त करून । स्मरगृहामाजी घालिती ॥ ६० ॥
ऐसे बहुला ऐकोनी । भयभीत झाली तेच क्षणी ।
अनुताप अंगी भरोनी । रडो लागली अट्टाहासे ॥ ६१ ॥
मग पुराणिकासी समस्त । आपुला सांगे वृत्तान्त ।
झाले जे जे पापाचे पर्वत । ते निजमुखे उच्चारी ॥ ६२ ॥
अंतकाळी यमकिंकर । ताडण करतील मज अपार ।
ते वेळी मज कोण सोडविणार । दु:ख अपार सोसू किती ॥ ६३ ॥
स्वामी माझे कापते शरीर । काय करू सांगा विचार ।
गळा पाश घालूनि यमकिंकर । करिती मार तप्तशत्रे ॥ ६४ ॥
नानापरी विटंबविती । असिपत्रवनी हिंडविती ।
उफराटे बांधोनि टांगिती । नरककुंडी अधोमुख ॥ ६५ ॥
ताम्रभूमि तापवून । त्यावरी लोळविती नेऊन ।
तीक्ष्ण शस्त्र आणोन । पोटामाजी खोविती ॥ ६६ ॥
तीक्ष्ण धूम्र करून । वरी टांगिती नेऊन ।
भूमीत मज रोवून । तप्तशरे मार करिती ॥ ६७ ॥
तप्तशूळावरी घालिती । पायी चंडशिळा बांधिती ।
महानरकी बुडविती । सोडवी कोण तेथुनि ॥ ६८ ॥
बहुलेसी गोड न लागे अन्न । दुःखे रडे रात्रंदिन ।
म्हणे मी कोणास जाऊ शरण । आश्रय धरू कोणाचा ॥ ६९ ॥
कोण्या नरकी पडेन जाऊन । मग त्या ब्राह्मणाचे धरी चरण ।
सद्गुरु मज तारी येथून । आले शरण अनन्य मी ॥ ७० ॥
मग गुरु पंचाक्षर मंत्र । सांगे बहुलेप्रती सत्वर ।
शिवलीलामृत सुरस फार । श्रवण करवी शिवद्वारी ॥ ७१ ॥
मग तिणे सर्व ग्रंथ । गुरुमुखे ऐकिले प्रेमयुक्त ।
श्रवण भक्ति अवघ्यांत । श्रेष्ठ ऐसे जाणिजे ॥ ७२ ॥
सत्संगे होय निःसंग । निःसंगे निर्मोह सहज मग ।
निर्मोहत्वे निश्चित उद्वेग । कैचा मग तयासी ॥ ७३ ॥
बहुला झाली परम पवित्र । शिवनाम जपे अहोरात्र ।
दोष न उरे तिळमात्र । शूचिर्भूत सर्वदा ॥ ७४ ॥
तव्याचा जाय बुरसा । मग तो सहजचि होय आरसा ।
की लोह लागता परिसा । चामीकर सहजचि ॥ ७५ ॥
की अग्नीत काष्ठ पडले । मग ते सहजचि अग्निमय झाले ।
गंगेसी वोहळ मिळाले । गंगाजळ सहजचि ॥ ७६ ॥
जप करिता पाप जाय निःशेष । ज्ञानाहूनि ध्यान विशेष ।
श्रवणाहुनि मननास । सतेजता सहजचि ॥ ७७ ॥
मननाहूनि निदिध्यास । त्याहूनि साक्षात्कार समरस ।
मग तो शिवरूप निर्दोष । संशय नाही सर्वथा ॥ ७८ ॥
बहुला निर्दोष होऊन । श्रवणे झाली सर्वपावन ।
जिव्हेने करू लागली शिवकीर्तन । मग कैचे बंधन तियेसी ॥ ७९ ॥
श्रवणे थोर पावन होत । श्रवणे याच जन्मी मुक्त ।
नलगे तीर्थाटन श्रम बहुत । श्रवणे सार्थक सर्वही ॥ ८० ॥
ज्यासी न मिळे सत्समागम श्रवण । त्याने करू जावे तीर्थाटन ।
नलगे अष्टांगयोगसाधन । करावे श्रवण अत्यादरे ॥ ८१ ॥
योग याग व्रत साधन । नलगे काहीच करावे जाण ।
नवविधा भक्ति पूर्ण । श्रवणेचि हाता येतसे ॥ ८२ ॥
चारी वर्ण चारी आश्रम । श्रवणेचि पावन परम ।
असो बहुलेस संतसमागम । सर्वांहूनि थोर वाटे ॥ ८३ ॥
गुरूची सेवा अखंड करी । त्यावरी राहिली गोकर्णक्षेत्री ।
जटावल्कलअजिनधारी । तीर्थी करी नित्य स्नान ॥ ८४ ॥
सर्वांगी भस्मलेपन । करी पुण्यरुद्राक्षधारण ।
सर्व आप्त सोडोनिया जाण । गुरुसेवा केली तिणे ॥ ८५ ॥
नित्य गोकर्णलिंगाचे दर्शन । गोकर्णक्षेत्र पुण्यपावन ।
तेथीचा महिमा विशेष पूर्ण । तृतीयाध्यायी वर्णिला ॥ ८६ ॥
स्वयातिकीर्तिपुष्टिवर्धन । बहुलेने तिन्ही देह जाळून ।
तेचि भस्म अंगी चर्चेन । झाली पावन शिवरूपी ॥ ८७ ॥
शंकरे विमान धाडिले ते काळी । बहुला शिवपदाप्रती नेली ।
एवढी पापीण उद्धरिली । चतुर्दश लोक नवल करिती ॥ ८८ ॥
सदाशिवापुढे जाऊन । बहुलेने केले बहुत स्तवन ।
मग अंबेची स्तुति करिता पावन । झाली प्रसन्न हिमनगकन्या ॥ ८९ ॥
म्हणे इच्छित वर माग त्वरित । येरी म्हणे पति पडला अधोगतीत ।
कोठे आहे नकळे निश्चित । पावन करोनि आणी येथे ॥ ९० ॥
मग ते त्रिजगज्जननी । अंतरी पाहे विचारूनी ।
तो विंध्याचळी पिशाच होऊनि । रडत हिंडे पापिष्ठ ॥ ९१ ॥
मग बहुलेसी म्हणे भवानी । जाई सवे तुंबर घेऊनि ।
पतीस आणी विंध्याद्रीहुनी । श्रवण करवी शिवकथा ॥ ९२ ॥
मग गेली विंध्याचळा । तव पिशाच नग्न देखिला ।
धरोनि वृक्षासी बांधिला । तुंबरे बळेकरोनिया ॥ ९३ ॥
मग वलकी काढून । सप्तस्वर मेळवून ।
आरंभिले शिवकीर्तन । ऐकता पशुपक्षी उद्धरती ॥ ९४ ॥
शिवकीर्तनरसराज । तुंबरे मात्रा देता सतेज ।
सावध झाला विदुर द्विज । म्हणे मज सोडा आता ॥ ९५ ॥
मग सोडिताचि धावोन । धरिले तुंबराचे चरण ।
म्हणे स्वामी धन्य धन्य । केले पावन पापियाते ॥ ९६ ॥
स्त्रियेसी म्हणे धन्य तू साचार । केला माझा आजि उद्धार ।
मग तुंबरे शिवपंचाक्षर । त्यासी मंत्र उपदेशिला ॥ ९७ ॥
त्याचा करिता जप । तव विमान आले सतेजरूप ।
विदुर झाला दिव्यरूप । स्त्रीसहित विमानी बैसला ॥ ९८ ॥
आणिली शिवापाशी मिरवीत । दोघेही शिवचरणी लागत ।
लवण जळी विरत । तैसी मिळत शिवरूपी ॥ ९९ ॥
जळी विराली जळगार । नभी नाद विरे सत्वर ।
तैसी बहुला आणि विदुर । शिवस्वरूप जाहली ॥ १०० ॥
ज्योति मिळाली कर्पूरी । गंगा सामावली सागरी ।
ब्रह्मस्वरूपी निर्धारी । विराली ऐक्य होऊनिया ॥ १०१ ॥
शिवमंत्र शिवकथाश्रवण । शिवदीक्षा रुद्राक्षधारण ।
भस्मलेपने उद्धरोन । गेली किती संख्या नाही ॥ १०२ ॥
भस्मातून निघाला भस्मासूर । शिवद्रोही परम पामर ।
त्याचा कैसा केला उद्धार । ते चरित्र सांग कैसे ॥ १०३ ॥
हे शिवपुराणी कथा सुरस । श्रोती ऐकावी सावकाश ।
कैलासी असता महेश । प्रदोषकाळी एकदा ॥ १०४ ॥
भस्म स्वकरी घेऊन । आंगी चर्ची उमारमण ।
तव एक खडा लागला तो शिवे जाण । भूमीवर ठेविला ॥ १०५ ॥
नवल शिवाचे चरित्र । तेथेचि उत्पन्न झाला असुर ।
नाम ठेविले भस्मासुर । उभा सदा कर जोडूनि ॥ १०६ ॥
म्हणे वृषभध्वजा सदाशिवा । मजे काही सांगिजे सेवा ।
शंभु म्हणे मज नित्य येधवा । चिताभस्म आणोनि देईजे ॥ १०७ ॥
नित्य नूतन आणी भस्म । हीच सेवा करी उत्तम ।
ऐसी आज्ञा होता परम । भस्मासुर संतोषला ॥ १०८ ॥
कर्मभूमीस नित्य येवोन । वसुंधरा शोधी संपूर्ण ।
जो शिवभक्तपरायण । लिंगार्चन घडले ज्यासी ॥ १०९ ॥
शिवरात्री सोमवार प्रदोष । सदा ऐके शिवकीर्तन सुरस ।
त्याचेच भस्म भवानीश । अंगिकारी आदरे ॥ ११० ॥
जे का भक्त अभेद प्रेमळ । त्यांच्या मुंडांची करी माळ ।
श्मशानी वैराग्य वाढे प्रबळ । म्हणोनि दयाळ राहे तेथे ॥ १1१ ॥
लोक श्मशानाहूनि घरा येती । वैराग्य जाय विषयी जडे प्रीती ।
म्हणोनि उमावलुभे वस्ती । केली महाश्मशानी ॥ १1२ ॥
पंचभूते तत्त्वांसहित । पिंडब्रह्मांड जाळोनि समस्त
सर्व निरसूनि जे उरत । स्वात्मसुख भस्म तेचि ॥ १1३ ॥
तेचि ब्रह्मानंदसुख सोज्ज्वळ । ते भस्म चर्ची दयाळ ।
तो अमूर्तमूर्त कृपाळ । षड्विकाररहित जो ॥ १1४ ॥
अस्ति जायते वर्धते विपरिणमते। अपक्षीयते निधन षड्विकार समस्त ।
शिव परब्रह्म शाश्वत । विकाररहित निर्विकार जो ॥ १1५ ॥
जो षड्गुणैश्वर्यसंपन्न। यश श्री कीर्ति विज्ञान ।
औदार्य वैराग्य संपूर्ण। ऐसे कोठे असेना ॥ १1६ ॥
आणिक षचिन्ही मंडित। ती ऐका सर्वज्ञ पंडित ।
कर्तृत्व नियंतृत्व भोक्तृत्व। विभुत्व साक्षित्व सर्वज्ञत्व पै ॥ १1७ ॥
या चिन्ही मंडित शुद्ध। शंकर परिपूर्ण ब्रह्मानंद ।
मायाचक्रचाळक शुद्ध। त्रिविधभेदरहित जो ॥ १1८ ॥
भक्तरक्षणार्थ सगुण। शंभु झाला चैतन्यघन ।
तेणे भस्मासुर निर्मून। धाडिला भस्म आणावया॥ १1९ ॥
ऐसे नित्य आणिता चिताभस्म । असुर मातला मदे परम ।
गोब्राह्मण देखे मनुष्य उत्तम। म्हणे संहारूनिया टाकू हे ॥ १२० ॥
हे संहारूनिया सकळ। असुरराज्य करावे सबळ ।
जाऊनिया निर्जरमंडळ। शक्र कमलोद्भव जिंकावे ॥ 1२१ ॥
विष्णु आणि धूर्जटी । हेही संहारावे शेवटी ।
त्रिभुवन जिंकल्यापाठी । मीच इंद्र होईन ॥ 1२२ ॥
ऐसी मनी बांधोनि गाठी । कैलासा गेला तो कपटी ।
म्हणे ऐकतोसी धूर्जटी । भस्म सृष्टी न मिळे कोठे ॥ 1२३ ॥
चार लक्ष मनुष्ययोनी पाहे । नित्य सव्वालक्ष घडामोड होये ।
शोधिली सर्व अवनी हे । परी भस्म शुद्ध न मिळेचि ॥ 1२४ ॥
ऐसी कपटभक्ती दावी परम । म्हणे माझा टळतो नित्यनेम ।
तुज अर्पावे चिताभस्म । तरी एक वर्म सुगम असे ॥ 1२५ ॥
म्हणे हरा पंचवदना । विरूपाक्षा त्रिपुरच्छेदना ।
उमावलुभा नागभूषणा । वरप्रदान दे माते ॥ 1२६ ॥
मज देई एक वर । ज्याच्या माथा ठेवी कर ।
तो भस्म व्हावा निर्धार । कार्य फार साधे येणे ॥ 1२७ ॥
म्हणोनि लोटांगण घालीत । इतुके माझे चालवी व्रत ।
निष्कपट शिव भोळानाथ । वर द्यावया सिद्ध झाला ॥ 1२८ ॥
मग बोले हिमनगराजकुमारी । हा नष्ट परम दुराचारी ।
यासी वर देता धरित्री । भस्म करील निर्धारि ॥ 1२९ ॥
महाशब्द करावयाची हौस । तो पातला फाल्गुन मास ।
आधीच वाटपाड्या चोरास । निरोप दिधला भूभुजे ॥ १३० ॥
आधीच जारकर्मी रत । त्यासी प्रभुत्व दिधले स्त्रीराज्यात ।
की मद्यपियासी दावीत । सिंदीवन साक्षेपे ॥ 1३१ ॥
मर्कटासी मद्यपान । त्यात झाले वृश्चिकदंशन ।
त्याहीवरी भूत संचरले दारुण । मग अन्योन्य वर्ते जेवीं ॥ 1३२ ॥
यालागीं हा तामसी असुर । यास न द्यावा कदापि वर ।
षडास्य गजास्य वीरभद्र । नंदिकेश्वर हेचि सांगे ॥ 1३३ ॥
परम भोळा शंकर । म्हणे आमुचे लेकरू भस्मासुर ।
यास द्यावा अगत्य वर । तो अन्यत्र राहाटी न करीच ॥ 1३४ ॥
म्हणे बाळका तुज दिधला वर । ऐसे ऐकतांचि असुर ।
उडे नाचे आनंद थोर । त्रिभुवनामाजी न समाये ॥ 1३५ ॥
मृत्युलोकासी आला सत्वर । मग करीत चालिला संहार ।
संत भक्त गो विप्र । शोधूनि भस्म करीतसे ॥ 1३६ ॥
मस्तकीं हस्त ठेवितां तत्काळ । भस्म होय नलगे वेळ ।
ऋषिचक्र शोधूनि सकळ । भस्म करी एकदांचि ॥ 1३७ ॥
छप्पन्न देश शोधित । चमूसहित भूभुज समस्त ।
भस्म करी क्षणांत । थोर अनर्थ वोढवला ॥ 1३८ ॥
कुटुंबांसहित ब्राह्मण । गिरिविवरी बैसती लपोन ।
पृथ्वी उद्वस संपूर्ण । बाहेर कोणी न फिरेचि ॥ ३९ ॥
जैसा श्येनपक्षी अकस्मात । पक्षी धरोनि संहारित ।
तैसा अंतरिक्ष येवोनि त्वरित । मस्तकीं हस्तस्पर्श करी ॥ १४० ॥
महायोद्धा रणपंडित । समरीं जिंकी कृतांत ।
परी भस्मासुरापुढे बलहत । कांहीच न चले युक्ति त्या ॥ 1४१ ॥
जैसा पाखाडी खळ तत्त्वतां । तो नावरे बहुतां पंडितां ।
तैसी त्या असुरापुढे पाहतां । न चले युक्ति कवणाची ॥ 1४२ ॥
असुर करितो नित्य संहार । शिवासी न कळे समाचार ।
भस्म नेऊनि दे सत्वर । महानम्र होय तेथे ॥ 1४३ ॥
सवेंचि ये मृत्युलोका । मनीं धरिला ऐसा आवांका ।
त्रिदशांसहित शचीनायका । भस्म करावे यावरी ॥ 1४४ ॥
मग कमलोद्भव कमलावर । शेवटीं भस्म करावा गंगाधर ।
उमा त्रिभुवनांत सुंदर । हिरोनि घ्यावी वृद्धाची ॥ 1४५ ॥
पृथ्वी पडली उद्वस । मिळाल्या प्रजा ऋषी आसमास ।
सर्वांचे भय पावलें मानस । पुरुहूतास शरण आले ॥ 1४६ ॥
मग मघवा सकळांसहित । पद्मजाप्रती गा-हाणे सांगत ।
तो म्हणे क्षीराब्धिजामात । त्यास सांगू चला आतां ॥ 1४७ ॥
अक्षज नाम इंद्रियज्ञान । ते ज्याने केलें आधीं दमन ।
म्हणोनि अधोक्षज नाम त्यालागून । अतींद्रियद्रष्टा तो ॥ 1४८ ॥
ऐसा जो अधोक्षज । जवळी केला वैकुंठराज ।
गा-हाणे सांगती प्रजा द्विज । भस्मासुराचें समस्त ॥ 1४९ ॥
मग समस्तांसहित नारायण । शिवाजवळी सांगे वर्तमान ।
भस्मासुरे जाळून । भस्म केलें सर्वही ॥ १५० ॥
उरलों आम्ही समस्त । इतुक्यांचाही करील अंत ।
सदाशिवा तुझाही प्रांत । बरा न दिसे आम्हांते ॥ 1५१ ॥
हैमवती करीं जतन । ऐकोनि हांसला भाललोचन ।
म्हणे भस्मासुरास मरण । आलें जवळी यावरी ॥ 1५२ ॥
तुम्ही जावें स्वस्थाना सत्वर । ऐसें बोले कर्पूरगौर ।
तो अकस्मात आला असुर । भस्म घेऊन तेधवां ॥ 1५३ ॥
आपुलें गा-हाणे आणिलें येथ । मिळाले ते देखिले समस्त ।
असुर मान तुकावित । सरड्याऐसी तयांवरी ॥ 1५४ ॥
म्हणे जे जे आले येथ । उद्यां भस्म करीन समस्त ।
मग क्रोधे बोले उमानाथ । भस्मासुरासी तेधवां ॥ 1५५ ॥
अरे तू अधम असुर । केला पृथ्वीचा संहार ।
तुज आम्हीं दिधला वर । परिणाम त्याचा बरा केला ॥ 1५६ ॥
असुर क्रोधे बोले ते समयी । तुझी सुंदर दारा मज देईं ।
नातरी तव मस्तकीं लवलाहीं । हस्त आतांचि ठेवितों ॥ 1५७ ॥
भवानी उठोन गेली सदनांत । असुर ग्रीवा तुकावित ।
शिवाच्या माथां ठेवोनि हस्त । तुज नेईन क्षणार्धे ॥ 1५८ ॥
शिवमस्तकीं ठेवावया कर । वेगें धांविन्नला भस्मासुर ।
प्रजा आणि ऋषीश्वर । पळू लागले दशदिशा ॥ 1५९ ॥
जो भक्तजनभवभंग । मायालाघवी उमारंग ।
पळता झाला सवेग । घोरांदर वन घेतलें ॥ १६० ॥
पाठीं लांगला भस्मासुर । म्हणे जोगड्या उभा धरीं धीर ।
आजि तुझा करीन संहार । रक्षा लावीन अंगासी ॥ 1६१ ॥
वेदशास्त्रां न कळे पार । मायाचक्रचाळक अगोचर ।
त्यास पामर भस्मासुर । धरीन म्हणे निजबळे ॥ 1६२ ॥
जो ब्रह्मादिक देवांचे ध्यान । सनकादिकांचे देवतार्चन ।
त्यास भस्मासुर आपण । धरीन म्हणे पुरुषार्थे ॥ 1६३ ॥
त्यास वाटे धरीन मी आतां । दिसे जवळी परी नाटोपे सर्वथा ।
ऐसा कोटि वर्षे धांवतां । न लगे हाता सर्वेश्वर ॥ 1६४ ॥
उणे पुरे शब्द बोलत । शब्दां नातुडे गिरिजाकांत ।
तर्क कुतर्क करितां बहुत । हांक फोडितां नातुडे ॥ 1६५ ॥
वेदशास्त्रांचा तर्क चांचरे । घोकिता शास्त्रज्ञ झाले म्हातारे ।
सकळ विद्या घेतां एकसरें । मदनांतक नाटोपे ॥ 1६६ ॥
जे प्रेमळ शुद्ध भाविक । त्यांचा विकला कैलासनायक ।
उमेसहित त्यांचे घरीं देख । वास करी सर्वदा ॥ 1६७ ॥
तप बळ विद्या धन । या बळे धरू म्हणती ते मूर्ख पूर्ण ।
कल्पकोटि जन्ममरण । फिरतां गणित न होय ॥ 1६८ ॥
असो अहंकारें भस्मासुर । धांवतां नाटोपे शंकर ।
इकडे भवानी इंदिरावर । बंधु आपुला स्तवी तेव्हां ॥ 1६९ ॥
म्हणे कमलोद्भवजनका कमलनयना । कमलनाभा मुरमर्दना ।
कमलधारका कमलशयना । कमलाभरणा कमलाप्रिया ॥ 1७० ॥
जगद्वंद्या जगद्वयापका । जनजराजन्ममोचका ।
जनार्दना जगरक्षका । जगदुद्धारा जलाब्धिशयना ॥ 1७१ ॥
ऐसें ऐकतां माधव । मोहिनीरूप धरोनि अभिनव ।
शिवमनरंजन केशव । आडवा आला असुराते ॥ 1७२ ॥
शिव न्यग्रोध होऊनि देख । दुरून पाहता झाला कौतुक ।
मोहिनी देखतां असुर निःशंक । भुलोनि गेला तेधवां ॥ 1७३ ॥
विमान पाहती समस्त देव । म्हणती हें कैंचें रूप अभिनव
अष्टनायिकांचे वैभव । चरणांगुष्ठीं न तुळेचि ॥ 17४ ॥
नृत्य करीत मोहिनी । असुर तन्मय झाला देखोनी ।
म्हणे ललने तुजवरोनी । कमला अपर्णा ओवाळिजे ॥ 17५ ॥
तुझे देखतां वदन । वाटे ओंवाळूनि सांडावा प्राण ।
तुवां नयनकटाक्षबाणेकरून । मनमृग माझा विंधिला ॥ 1७६ ॥
तुझे पदकमळ जेथे उमटलें । तेथे सुवास घ्यावया वसंत लोळे ।
तुवां पसरोनि शृंगारजाळे । आकळिलें चित्तमीना ॥ 1७७ ॥
मज माळ घालीं सत्वर । तुझे दास्य करीन निरंतर ।
मायावेषधारी मुरहर । हास्यवदने बोलतसे ॥ 1७८ ॥
म्हणे मी तुज वरीन त्वरित । पैल तो न्यग्रोधतरु दिसत ।
माझे त्यांत आहे आराध्य दैवत । नवस तेथे केला म्यां ॥ 1७९ ॥
लग्नाआधीं पतीसहित । तेथे करावें गायन नृत्य ।
परी मी जेथे ठेवीन हस्त । तुवां तेथेंचि ठेवावा ॥ १८० ॥
मी जे दावीन हावभाव । तूही तैसेच दावीं सर्व ।
तेथे अणुमात्र उणे पडतां देव । क्षोभेल मग तुजवरी ॥ 1८१ ॥
महाखडतर माझे दैवत । सकळ ब्रह्मांड जाळील क्षणांत ।
असुर तियेसी अवश्य म्हणत । सांगसी तैसा वर्तेन मी ॥ 1८२ ॥
ऐसा भुलवून तयासी । आणिला तो वरच्छायेसी ।
मग नमूनि दैवतासी । आरंभी नृत्य मोहिनी ॥ 1८३ ॥
मोहिनी नृत्य करित । अष्टनायिका तटस्थ पाहात ।
किन्नर गंधर्व तेथ । गायन ऐकतां भुलले ॥ 1८४ ॥
देव सर्व षट्पद होऊनी । सुवासा तिच्या वेधूनी ।
गुप्तरूपें गुंजारव करिती वनीं । परी ते कामिनी कोणा नेणवे ॥ 1८५ ॥
तिचे सुस्वर ऐकतां गायन । विधिकुरंग गेला भुलोन ।
कुभिनी सोडून करावया श्रवण । कद्रूतनय येऊ पाहे ॥ 1८६ ॥
मोहिनी जेथे ठेवी हस्त । असुरही तैसेच करित ।
आपुले मस्तकीं ठेवित । आत्मकर मोहिनी ॥ 1८७ ॥
मग असुरेंही आपुले शिरीं हात । ठेवितां भस्म झाला तेथ ।
मोहिनीरूप त्यागून भगवंत । चतुर्भुज जाहला ॥ 1८८ ॥
वटरूप सोडोनि देख । प्रकट झाला तेथे मदनांतक ।
हरिहर भेटले झाले एक । देव वर्षती सुमनमाळा ॥ 1८९ ॥
मोहिनीरूप जेव्हां धरिलें । पाहोनि शिवाचे वीर्य द्रवले ।
भूमीवरी पडतां अष्टभाग झाले । अष्टभैरव अवतार ते ॥ १९० ॥
असितांग रुरु चंड क्रोध । उन्मत्त कपाल भीषण प्रसिद्ध ।
संहारभैरव आठवा सुसिद्ध । अंशावतार शिवाचे ॥ 1९१ ॥
भस्मासुर वधिला हे मात । प्रकटतां त्रैलोक्य आनंदभरित ।
हस्त धरोनि रमाउमानाथ । येते झाले कैलासा ॥ 1९२ ॥
अंबिका तात्काळ प्रगटोन । करी हरिहरांतें बंदन ।
दोन्ही मूर्ती बैसवून । करी पूजन हैमवती ॥ 1९३ ॥
हरिहर नारायण नागभूषण । शिव सीतावल्लभ नाम सगुण ।
पंचवदन पन्नगशयन । कर्पूरगौर कमलोद्भवपिता ॥ 1९४ ॥
पिनाकपाणी पीतांबरधर । नीलकंठ नीरदवर्णशरीर ।
वृंदारकपति वृंदावनवासी मधुहर । गोवाहन हर गोविंद ॥ 1९५ ॥
चंद्रशेखर शंखचक्रधर । विश्वनाथ विश्वंभर ।
कपालनेत्र कमनीयगात्र । लीला विचित्र दोघांची ॥ 1९६ ॥
मुरहर मायामलहर । व्यालभूषण मोहहर्ता श्रीधर ।
अंधकमर्दन अघबकहर । असुरमर्दन दोघेही ॥ 1९७ ॥
सिद्धेश्वर सिंधुजावर । निःसंसार निरहंकार ।
नगतनयावर नंदकिशोर । ईशान ईश्वर इंदिरापती ॥ 1९८ ॥
क्षीरवर्णतनु क्षीराब्धिशयन । एक ब्रह्मादिवंद्य एक ब्रह्मानंद पूर्ण ।
त्या दोघांसी पूजोन । आनंदमय जगदंबा ॥ 1९९ ॥
श्रोते सावधान । पुढे सुरस कथा अमृताहून ।
वीरभद्रजन्म शिवपार्वतीलग्न । आणि षडाननजन्म असे ॥ २०० ॥
शिवलीलामृत ग्रंथ सिंहस्थ । गौतमस्वधुनी भेटों येत ।
या अध्याय कैलासवैकुंठनाथ । एके ठायीं मिळाले ॥ २०१ ॥
तरी ह्या सिंहस्थ भाविक जन । ग्रंथगौतम करिती स्नान ।
अर्थजीवनीं बुडी देवोन । अघमर्षणी निमग्न जे ॥ २०२ ॥
श्रीधरस्वामी ब्रह्मानंद । सुखावला तेथेंचि प्रसिद्ध ।
जेथे नाही भेदाभेद । अक्षय अभंग सर्वदा ॥ २०३ ॥
शिवलीलामृत ग्रंथ प्रचंड । स्कंदपुराण ब्रह्मोत्तरखंड ।
परिसोत सजन अखंड । द्वादशाध्याय गोड हा ॥ २०४ ॥
॥ श्रीसांबसदाशिवार्पणमस्तु ॥ शुभं भवतु ॥
मित्रोंनो तुम्हाला शिवलीलामृत अध्याय बारावा | Shivlilamrut Adhyay 12 जर आवडला असेल तर आम्हाला Facebook वर share नक्की करा.
या वरील लेखात जर तुम्हाला काही चुकीचे वाटत असेल तर कमेंट मध्ये आम्हाला त्याची माहिती द्या आम्ही हा लेख त्वरितच अपडेट करू.
